AI và làn sóng sa thải: Bài học cho người lao động thời đại tự động hóa

by Nguyễn Quỳnh | 05/11/2025 | Lượt xem: 7

AI và làn sóng sa thải nhân sự công nghệ đang làm thay đổi sâu sắc thị trường việc làm toàn cầu. Tự động hóa và trí tuệ nhân tạo không chỉ cắt giảm nhân sự, mà còn tạo ra cơ hội mới cho người biết thích ứng.

1. Khi AI trở thành chất xúc tác cho làn sóng cắt giảm nhân sự

Năm 2025, ngành công nghệ chứng kiến làn sóng sa thải nhân sự quy mô lớn diễn ra ở nhiều tập đoàn lớn. Khác với những đợt cắt giảm do kinh tế suy thoái trước đây, nguyên nhân lần này đến từ việc ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) và tự động hóa.

Theo dữ liệu từ các nền tảng theo dõi việc làm toàn cầu, hơn 180.000 nhân viên công nghệ đã rời khỏi vị trí của họ chỉ trong 10 tháng đầu năm, và gần một phần ba trong số đó liên quan trực tiếp đến việc áp dụng AI trong hoạt động vận hành và sản xuất.

AI giúp các công ty tối ưu chi phí, tăng hiệu quả và giảm sự phụ thuộc vào nguồn nhân lực con người — đặc biệt ở các công việc mang tính lặp lại hoặc ít đòi hỏi sáng tạo.

2. AI không còn là công cụ hỗ trợ — mà đang dần thay thế con người

Những năm gần đây, AI chuyển từ vai trò hỗ trợ sang vai trò thay thế trực tiếp.
Các doanh nghiệp công nghệ lớn như Amazon, Microsoft hay Meta đã tái cấu trúc quy trình nội bộ, loại bỏ những vị trí không còn cần thiết khi AI có thể xử lý tốt hơn.

Các nhóm nhân sự chịu ảnh hưởng nặng nề gồm:

Bộ phận hành chính, nhân sự và tuyển dụng.
Dịch vụ khách hàng, chăm sóc và hỗ trợ kỹ thuật.
Lập trình viên cấp thấp, tester, hoặc nhân viên vận hành quy trình lặp lại.

Cùng với đó, AI đang giúp doanh nghiệp triển khai công việc nhanh hơn, chính xác hơn và tiết kiệm đáng kể chi phí nhân sự.

3. Cuộc “thanh lọc” nghề nghiệp: Nguy cơ và cơ hội song hành

Theo dự báo của Diễn đàn Kinh tế Thế giới (WEF), hơn 40% doanh nghiệp toàn cầu sẽ giảm nhân lực trong 5 năm tới vì ứng dụng AI. Tuy nhiên, đây không phải là sự suy thoái việc làm, mà là quá trình tái cấu trúc và nâng cấp kỹ năng toàn cầu.

Cùng với việc mất đi hàng trăm nghìn việc làm truyền thống, nhiều vị trí mới liên quan đến AI và dữ liệu đang nổi lên mạnh mẽ:

Chuyên viên phân tích dữ liệu (Data Analyst)
Kỹ sư AI (AI Engineer)
Chuyên gia thiết kế hệ thống tự động (Automation Architect)
Nhà sáng tạo nội dung với AI (AI Content Creator)

Những người hiểu cách sử dụng AI để tăng năng suất đang trở thành “nguồn lực vàng” trong mắt doanh nghiệp.

4. Việt Nam trong xu hướng toàn cầu

Việt Nam đang bước vào giai đoạn chuyển đổi số và tự động hóa mạnh mẽ.
Nhiều công ty trong lĩnh vực thương mại điện tử, marketing, giáo dục và công nghệ đã bắt đầu ưu tiên AI trong quản lý và vận hành.

Điều này đồng nghĩa với việc người lao động cần thích nghi nhanh hơn bao giờ hết — từ việc học cách sử dụng các công cụ AI, đến hiểu quy trình làm việc mới.
Các chuyên gia dự đoán, khoảng 6–12 tháng tới sẽ là giai đoạn quyết định, khi những người cập nhật kỹ năng sớm sẽ có lợi thế lớn trên thị trường.

5. Làm việc cùng AI – Thay vì sợ bị thay thế

AI không “lấy đi” việc làm, mà thay đổi cách con người làm việc.
Thực tế, người lao động biết khai thác AI đang trở nên quan trọng hơn bao giờ hết.
Những kỹ năng cần thiết trong kỷ nguyên này bao gồm:

Kỹ năng sử dụng công cụ AI như ChatGPT, Gemini, AIVA,…
Tư duy sáng tạo và phản biện trong môi trường tự động hóa.
Khả năng học nhanh và thích ứng liên tục với công nghệ mới.

Những người nắm bắt sớm xu hướng “làm việc cùng AI” sẽ trở thành nhóm nhân sự không thể thay thế trong thập kỷ tới.

Kết luận: AI không hủy diệt việc làm – mà đang tái định nghĩa chúng

“AI và làn sóng sa thải nhân sự công nghệ” không đơn thuần là dấu hiệu tiêu cực, mà là bước ngoặt tiến hóa của thị trường lao động toàn cầu.
Thay vì sợ hãi, người lao động nên chủ động học hỏi, cập nhật kỹ năng và tìm cách đồng hành cùng trí tuệ nhân tạo.